پروپرانولول یکی از داروهای گروه مسدودکننده‌های بتا است که برای درمان مشکلات قلبی، کمک به کاهش برخی علائم اضطراب و پیشگیری از میگرن به کار میرود.

 

پروپرانولول برای مشکلات قلبی:

- درمان فشار خون بالا

- کاهش ضربان قلب

- پیشگیری از بیماری‌های قلبی 

- کنترل درد قفسه سینه 

- همچنین برای کاهش علائم تیروئید مصرف میشه

 

1. نکات مهم درباره پروپرانولول

پروپرانولول ضربان قلب شما را کاهش می‌دهد و به قلب کمک می‌کند تا راحت‌تر خون را به سراسر بدن پمپاژ کند. این دارو معمولاً برای درمان فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی تجویز می‌شود، اما می‌تواند به کاهش علائم فیزیکی اضطراب مانند تعریق و لرزش نیز کمک کند.

اولین دوز پروپرانولول ممکن است باعث سرگیجه شما شود، بنابراین بهتر است آن را قبل از خواب مصرف کنید. پس از آن، اگر احساس سرگیجه نداشتید، می‌توانید آن را صبح مصرف کنید.

عوارض جانبی اصلی پروپرانولول شامل احساس سرگیجه یا خستگی، سردی دست یا پا، مشکل در خواب و کابوس است. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند.

2. شرایط مناسب برای مصرف پروپرانولول

بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال می‌توانند پروپرانولول مصرف کنند، اما این دارو به‌طور رسمی برای درمان فشار خون بالا در کودکان زیر 12 سال تأیید نشده است.

پروپرانولول برای همه مناسب نیست. برای اطمینان از ایمنی مصرف این دارو، قبل از شروع به مصرف آن،

حتماً به پزشک خود اطلاع دهید اگر:

- تا به حال به پروپرانولول یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک داشته‌اید.

- فشار خون پایین یا ضربان قلب آهسته دارید.

- نارسایی قلبی دارید که ممکن است بدتر شود.

- تا به حال افسردگی داشته‌اید یا به فکر آسیب زدن به خودتان افتاده‌اید.

- دیابت دارید.

- مشکلات کبدی یا کلیوی دارید.

- دچار مشکلات شدید گردش خون در اندام‌ها هستید (مانند پدیده رینود) که می‌تواند باعث سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا یا رنگ‌پریدگی غیرطبیعی یا آبی شود.

- به اسیدوز متابولیک مبتلا هستید (زمانی که میزان اسید در خون شما بیش از حد باشد).

- بیماری ریوی یا آسم دارید.

- باردار هستید، در تلاش برای باردار شدن هستید یا شیردهی می‌کنید.

 

3. نحوه و زمان مصرف پروپرانولول

 

پروپرانولول به دو نوع مختلف عرضه می‌شود:

- انتشار استاندارد : این فرم پروپرانولول به‌سرعت در بدن شما جذب می‌شود و ممکن است نیاز به مصرف آن چند بار در روز باشد، بسته به دوز تجویزی.
- انتشار آهسته : این نوع دارو به‌طور تدریجی آزاد می‌شود و معمولاً یک بار در روز کافی است.

اگر یک بار در روز پروپرانولول مصرف می‌کنید، پزشک ممکن است توصیه کند که اولین دوز خود را قبل از خواب مصرف کنید، زیرا ممکن است باعث سرگیجه شود. پس از اولین دوز، اگر احساس سرگیجه نداشتید، می‌توانید پروپرانولول را صبح‌ها مصرف کنید.

اگر احساس خوبی دارید، به مصرف پروپرانولول ادامه دهید تا از مزایای آن بهره‌مند شوید.

میزان مصرف شما به دلیلی بستگی دارد که پروپرانولول برای آن تجویز شده است.

اگر کودک شما به پروپرانولول نیاز دارد، پزشک معمولاً از وزن کودک شما برای تعیین دوز مناسب استفاده می کند.

 

 

نحوه مصرف پروپرانولول

پروپرانولول معمولاً معده شما را اذیت نمی‌کند، بنابراین می‌توانید آن را با یا بدون غذا مصرف کنید. بهتر است هر روز همین روال را دنبال کنید.

قرص‌ها را به‌طور کامل با یک لیوان آب ببلعید. اگر بلعیدن قرص‌ها برای شما مشکل است، برخی از برندها دارای خط امتیاز هستند که به شما کمک می‌کند تا قرص را به دو نیم کنید. برای اطلاعات بیشتر، بروشور برند خود را بررسی کنید تا ببینید آیا می‌توانید این کار را انجام دهید یا خیر.

اگر کپسول مصرف می‌کنید، آن را به‌طور کامل با یک لیوان آب ببلعید. هرگز کپسول‌ها را نشکنید، نجوید یا خرد نکنید

.

اگر دوز را فراموش کردید :

اگر یک دوز پروپرانولول را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریباً زمان دوز بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت، فقط دوز فراموش‌شده را رها کنید و دوز بعدی را در زمان معمول مصرف کنید.

هرگز دو دوز را همزمان مصرف نکنید و هرگز یک دوز اضافی برای جبران دوز فراموش‌شده مصرف نکنید.

 

عوارض مصرف بیش از حد پروپرانولول

مصرف بیش از حد پروپرانولول می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. این امر ممکن است به‌طور قابل‌توجهی ضربان قلب شما را کاهش دهد و باعث بروز علائمی مانند سرگیجه، لرزش، تشنج یا حملات شدید شود. همچنین ممکن است تنفس شما را دشوار کند.

مقدار پروپرانولول که می‌تواند به مصرف بیش از حد منجر شود، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر فکر می‌کنید بیش از حد از این دارو مصرف کرده‌اید، فوراً با مراکز اورژانس تماس بگیرید.

4. عوارض جانبی رایج

این عوارض جانبی معمولاً در بیش از ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر مشاهده می‌شود و اغلب خفیف و موقتی هستند. اگر این عوارض جانبی برای شما آزاردهنده است یا بیشتر از چند روز ادامه دارد، حتماً با پزشک یا مشورت کنید:

-سردرد

-درد معده

-احساس خستگی، سرگیجه یا ضعف

-سردی در انگشتان دست یا پا

-احساس تهوع یا بیماری، یا اسهال

 

 

علائم خطرناک

اگر شما دچار تنگی نفس همراه با سرفه هستید که در حین ورزش، مانند بالا رفتن از پله‌ها، بدتر می‌شود، یا اگر پاها و مچ‌هایتان متورم شده و همچنین درد قفسه سینه یا ضربان قلب نامنظم دارید، این علائم می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات قلبی باشد.

اگر احساس تنگی نفس، خس‌خس سینه و سفتی در قفسه سینه دارید، این ممکن است نشان‌دهنده مشکلات ریوی باشد.

 

علائم واکنش آلرژیک جدی

-تورم لب‌ها و گلو: اگر این نواحی به طور ناگهانی متورم شوند، فوراً اقدام کنید.

-تنفس دشوار: اگر تنفس شما به شدت سریع یا دشوار باشد.

-سفتی در گلو: احساس مشکل در قورت دادن نشان‌دهنده وضعیت خطرناک است.

-تغییر رنگ پوست: آبی یا خاکستری شدن پوست، زبان یا لب‌ها، به‌ویژه در کف دست‌ها و پاها.

-گیجی و خواب‌آلودگی: احساس غش یا ناتوانی در بیدار کردن فردی که دچار این نشانه‌هاست.

-علائم در کودکان: اگر کودک شما شل شده یا به مانند معمول پاسخ نمی‌دهد.

در صورت مشاهده این علائم، درمان فوری ضروری است. آگاهی از این نشانه‌ها می‌تواند جان شما یا دیگران را نجات دهد.
 

 

6. راهکارهای مدیریت عوارض جانبی پروپرانولول

-سردرد : برای کاهش سردرد، مطمئن شوید که استراحت می‌کنید و مایعات زیادی می‌نوشید. یک مسکن مناسب مصرف کنید. اگر سردرد شما بیشتر از یک هفته طول کشید یا شدت داشت، با پزشک خود مشورت کنید.

-احساس خستگی، سرگیجه یا ضعف : این عوارض معمولاً در زمان افزایش دوز دارو به وجود می‌آید. اگر پروپرانولول باعث سرگیجه شما شد، بهتر است بنشینید یا دراز بکشید تا بهتر شوید. 

-سردی انگشتان دست یا پا : برای رفع این حالت، دست‌ها یا پاهای خود را زیر آب گرم قرار دهید و آن‌ها را ماساژ دهید. همچنین می‌توانید انگشتان خود را حرکت دهید. از سیگار کشیدن و نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید، زیرا این موارد می‌توانند رگ‌های خونی شما را تنگ کنند. استفاده از دستکش و جوراب گرم به حفظ دما کمک می‌کند. از پوشیدن ساعت یا دستبند تنگ نیز پرهیز کنید.

-احساس بیماری یا اسهال : سعی کنید وعده‌های غذایی ساده و سبک را انتخاب کنید و از غذاهای چرب یا تند دوری کنید. ممکن است مصرف پروپرانولول پس از غذا یا میان‌وعده کمک کند. برای جلوگیری از کم‌آبی، مایعات زیادی مانند آب یا آب کدو حلوایی بنوشید. اگر استفراغ می‌کنید، جرعه‌های کوچک و مکرر بنوشید. علائم کم‌آبی شامل کاهش ادرار یا ادرار تیره و با بوی قوی است. 

-درد معده : برای تسکین درد معده، سعی کنید استراحت کنید و وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر داشته باشید. قرار دادن پد حرارتی یا بطری آب گرم روی شکم نیز ممکن است کمک کند. اگر درد شما شدید است.

 

6. پروپرانولول در دوران بارداری و شیردهی

پروپرانولول معمولاً به عنوان دارویی بی‌خطر در دوران بارداری در نظر گرفته می‌شود، اما ممکن است بر رشد جنین تأثیر بگذارد. بهتر است قبل از مصرف این دارو، با پزشک یا ماما مشورت کنید.

اگر شما در تلاش برای باردار شدن هستید یا در حال حاضر باردارید، حتماً درباره مزایا و معایب مصرف پروپرانولول با پزشک خود گفتگو کنید. ممکن است داروهای دیگری وجود داشته باشد که در دوران بارداری مناسب‌تر باشند.

 

پروپرانولول و شیردهی

اگر پزشک شما تأیید کند که کودک شما سالم است، مصرف پروپرانولول در دوران شیردهی بلامانع است. این دارو در مقادیر کمی وارد شیر مادر می‌شود و هیچ عارضه جانبی خاصی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، مشاهده نشده است.

در موارد زیر حتماً به پزشک خود اطلاع دهید :

- تلاش برای باردار شدن
- بارداری
- شیردهی

 

7. احتیاط در مصرف پروپرانولول با سایر داروها

- داروهای دیگر برای فشار خون بالا 

- داروهای تنظیم ضربان قلب 

- داروهای دیگر که فشار خون را کاهش می‌دهند

- داروهای آسم یا بیماری انسداد مزمن ریه

- داروهای دیابت، به ویژه انسولین 

- داروهای ضد احتقان بینی یا سینوس 

- داروهای آلرژی 

 

سوالات متداول در مورد پروپرانولول

 

آیا می‌توان پروپرانولول را برای مدت طولانی مصرف کرد؟

- برای بیماری‌های قلبی یا فشار خون بالا : درمان معمولاً بلندمدت است و ممکن است تا پایان عمر ادامه یابد. پزشک شما به طور منظم وضعیت شما را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، تغییراتی در دوز یا روش درمان اعمال می‌کند.

- برای اضطراب : پروپرانولول معمولاً به صورت کوتاه‌مدت برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب مصرف می‌شود. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف این دارو برای بیش از چند ماه مشورت کنید. مدت زمان مصرف بستگی به وضعیت شما دارد؛ چه یک مشکل مقطعی باشد یا مداوم. 

- برای پیشگیری از میگرن : درمان می‌تواند بسته به شدت و فراوانی میگرن، از چند ماه تا چند سال ادامه یابد. پزشک شما به مرور زمان وضعیت میگرن را ارزیابی می‌کند و ممکن است درمان را تغییر دهد یا قطع کند.

- اضطراب : مصرف پروپرانولول برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب، حتی در صورت استفاده طولانی‌مدت برای چندین ماه یا سال، به نظر نمی‌رسد که عوارض ماندگاری داشته باشد. 

 

نکته مهم:اگر پروپرانولول را برای میگرن یا اضطراب مصرف می‌کنید، بهتر است به طور منظم فشار خون خود را کنترل کنید تا مطمئن شوید که بدن شما به خوبی با دارو سازگار است.

 

آیا پروپرانولول باعث افزایش وزن می‌شود؟

برخی از افرادی که پروپرانولول مصرف می‌کنند، گزارش می‌دهند که به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی مصرف، وزنشان افزایش می‌یابد. با این حال، افزایش وزن به عنوان یک عارضه جانبی رایج پروپرانولول شناخته نشده است و اطلاعات کافی برای اثبات قطعی این موضوع وجود ندارد.

تأثیر پروپرانولول بر باروری چیست؟

مدرکی وجود ندارد که نشان دهد پروپرانولول بر باروری در مردان یا زنان تأثیر منفی دارد. 

آیا پروپرانولول بر زندگی جنسی تأثیر می‌گذارد؟

برخی از افرادی که پروپرانولول مصرف می‌کنند، گزارش داده‌اند که میل جنسی آنها کاهش یافته یا مشکلاتی مانند عدم توانایی در نعوظ (در مردان) رخ داده است. با این حال، این اثرات به عنوان عوارض جانبی رایج شناخته نمی‌شوند و شواهد کافی برای تایید این که پروپرانولول باعث این مشکلات می‌شود، وجود ندارد.

آیا باید هنگام مصرف پروپرانولول از ورزش اجتناب کنم؟

مصرف پروپرانولول به این معنی نیست که باید ورزش را متوقف کنید. ورزش منظم برای سلامت شما مفید است و به کاهش فشار خون و تقویت قلب و عروق کمک می‌کند. فقط توجه داشته باشید که نباید خودتان را بیش از حد تحت فشار قرار دهید.

آیا پروپرانولول آرام بخش است؟

 این دارو می‌تواند به کاهش علائم فیزیکی اضطراب، مانند تپش قلب و لرزش، کمک کند. با این حال، پروپرانولول به‌عنوان یک آرام‌بخش شناخته نمی‌شود و اثرات آرامش‌بخش آن بیشتر به کاهش واکنش‌های فیزیولوژیکی مربوط می‌شود تا ایجاد احساس آرامش کلی.

آیا قرص پروپرانولول خواب آور است؟

مطالعات نشان می‌دهند که پروپرانولول ممکن است باعث خستگی و خواب‌آلودگی در برخی از بیماران شود، اما این اثرات به‌طور کلی به‌عنوان اثرات جانبی در نظر گرفته می‌شوند و نه به‌عنوان هدف اصلی درمان. به همین دلیل، پروپرانولول به‌عنوان یک داروی خواب‌آور در نظر گرفته نمی‌شود و استفاده از آن به‌عنوان داروی خواب نمی‌تواند موثر باشد.

--------------

منابع : nhs | webmd | drugs