عفونت‌های قارچی از مشکلات شایعی هستند که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. یکی از داروهای مؤثر در درمان این عفونت‌ها، قرص فلوکونازول است. در مجله سلامت دکتر ویز، به بررسی جامع این دارو، موارد مصرف، دوز مناسب، عوارض جانبی و نکات مهم دیگر خواهیم پرداخت.

 

 

فلوکونازول چیست و چگونه عمل می‌کند

فلوکونازول یک داروی ضد قارچ از دسته تری‌آزول‌ها است که برای درمان عفونت‌های قارچی در قسمت‌های مختلف بدن استفاده می‌شود. این دارو با مهار آنزیم‌های ضروری در سلول‌های قارچی، مانع رشد و تکثیر آن‌ها می‌شود.

 

مکانیسم اثر قرص فلوکونازول

قرص فلوکونازول یه داروی ضدقارچه که وقتی وارد بدن می‌شه، یه آنزیم خاص به اسم ۱۴-آلفا-دمتیلاز رو توی قارچ‌ها هدف قرار می‌ده و جلوی کار کردنش رو می‌گیره.

حالا این آنزیم توی قارچ‌ها یه وظیفه مهم داره:
کمک می‌کنه یه ماده اولیه به اسم لانسترول تبدیل بشه به یه ماده خیلی مهم به اسم ارگوسترول.ارگوسترول برای قارچ‌ها مثل کلسترول برای سلول‌های بدن ماست؛ یعنی کمک می‌کنه که غشای سلولی قارچ (پوسته محافظ سلول) سالم و قوی بمونه.

وقتی فلوکونازول جلوی تولید ارگوسترول رو می‌گیره:

ساختار غشای سلولی قارچ به هم می‌ریزه، قارچ نمی‌تونه درست رشد کنه یا زنده بمونه و در نهایت از بین میره .

 

فلوکونازول چگونه با قارچ‌ها مقابله می‌کند؟

فلوکونازول در دسته داروهای ضد قارچ آزول قرار دارد. این دارو با نفوذ خوب به بافت‌ها و مایعات بدن، از جمله مایع مغزی-نخاعی، برای درمان عفونت‌های قارچی سیستمیک و موضعی مؤثر است.

 

موارد مصرف قرص فلوکونازول

قرص فلوکونازول یک داروی ضدقارچ قوی است که برای درمان انواع مختلفی از عفونت‌های قارچی در بدن تجویز می‌شود. در ادامه با مهم‌ترین کاربردهای فلوکونازول آشنا می‌شوید:

1. درمان برفک دهان (کاندیدیازیس دهانی)

یکی از کاربردهای اصلی فلوکونازول، درمان عفونت قارچی دهان یا همان برفک دهان است. این بیماری معمولاً در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، بیماران دیابتی یا مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک دیده می‌شود.

2. درمان عفونت قارچی واژن

فلوکونازول به‌عنوان یک گزینه مؤثر برای درمان عفونت‌های واژن یا کاندیدیازیس واژینال شناخته می‌شود. این دارو با مصرف یک دوز خوراکی، معمولاً به‌سرعت علائم را کاهش می‌دهد.

3. درمان عفونت قارچی پوست

این دارو در درمان انواع عفونت‌های قارچی سطح پوست نیز مؤثر است، از جمله:

قارچ پای ورزشکار (تینه‌آ پدیس)

تینه‌آ ورسیکالر (قارچ سطحی پوست)

عفونت‌های درماتوفیتی روی بدن و کشاله ران

4. درمان کچلی قارچی سر و بدن

فلوکونازول می‌تواند در درمان قارچ سر (تینه‌آ کپیتیس) و قارچ بدن (تینه‌آ کورپوریس) که معمولاً توسط درماتوفیت‌ها ایجاد می‌شوند، مؤثر واقع شود.

 

کاربرد فلوکونازول در برفک دهان و عفونت‌های واژینال

- برفک دهان (کاندیدیازیس دهانی-حلقی): درمان قارچ‌های داخل دهان و حلق.

- عفونت‌های واژینال ناشی از کاندیدا: اغلب در زنان مبتلا به دیابت، زنان باردار یا کسانی که آنتی‌بیوتیک‌های طولانی‌مدت مصرف کرده‌اند.

- عفونت‌های ادراری قارچی: برخی از انواع عفونت‌های قارچی دستگاه ادراری با فلوکونازول درمان می‌شوند.

 

دانش بیشتر قرص میترونیدازول برای چه عفونت های مصرف میشه

فلوکونازول برای عفونت ناخن

- اونیکومیکوزیس: عفونت قارچی ناخن که باعث تغییر رنگ و ضخیم شدن ناخن‌ها می‌شود.

- عفونت‌های قارچی پا و دست: موارد شدید نیاز به درمان خوراکی با فلوکونازول دارند.

 

 

استفاده در بیماران دارای نقص ایمنی

- بیماران مبتلا به HIV/AIDS: پیشگیری و درمان عفونت‌های قارچی سیستمیک.

- بیماران تحت شیمی‌درمانی: درمان کاندیدیازیس و سایر عفونت‌های قارچی که در اثر ضعف سیستم ایمنی ایجاد می‌شوند.

- افراد دریافت‌کننده پیوند عضو: برای پیشگیری از عفونت‌های قارچی پس از دریافت پیوند.

دوز مصرفی و نحوه استفاده از فلوکونازول

میزان مصرف قرص فلوکونازول بسته به نوع و شدت عفونت قارچی متفاوت است. برای دریافت بهترین نتیجه، لازم است این دارو را طبق دستور پزشک و به‌درستی مصرف کنید. در ادامه با دوز استاندارد فلوکونازول و نکات مهم مصرف آن آشنا می‌شوید.

 

دوز استاندارد فلوکونازول برای عفونت‌های مختلف

- عفونت واژن (کاندیدیازیس واژینال): معمولاً تنها یک قرص 150 میلی‌گرمی کفایت می‌کند.

- عفونت‌های شدیدتر یا سیستمیک: ممکن است دوز اولیه بالاتر و درمان چند روز ادامه یابد.

- کودکان و بیماران خاص: دوز باید بر اساس وزن بدن و شرایط بیمار توسط پزشک تنظیم شود.

نکته مهم: همیشه قبل از شروع مصرف، بروشور دارو را بخوانید و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید.

 

روش صحیح مصرف فلوکونازول

- قرص فلوکونازول خوراکی: می‌توان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد.

- سوسپانسیون خوراکی: قبل از مصرف خوب تکان داده شود و با قاشق دارویی اندازه‌گیری گردد.

- فلوکونازول تزریقی (محلول وریدی): باید فقط توسط پزشک یا پرسنل درمانی تجویز و تزریق شود.

 

نکات مهم در مصرف قرص فلوکونازول

- دارو را طبق برنامه کامل مصرف کنید، حتی اگر علائم زودتر از بین رفتند.

- مصرف نامنظم یا ناتمام ممکن است باعث مقاومت دارویی شود.

- در صورت فراموشی یک نوبت، به‌محض یادآوری مصرف کنید. اگر به زمان نوبت بعدی نزدیک است، از دوز جاافتاده صرف‌نظر کنید.

- اگر رنگ، بوی دارو یا ظاهر آن غیرطبیعی است، از مصرف آن خودداری کنید.

- در صورت مشاهده علائم جدید یا عدم بهبود، با پزشک مشورت کنید.

- فلوکونازول روی ویروس‌هایی مثل آنفلوآنزا، سرماخوردگی یا کرونا تأثیری ندارد.

 

شرایط نگهداری فلوکونازول

- دارو را در دمای اتاق و دور از نور مستقیم، گرما، رطوبت یا یخ‌زدگی نگهداری کنید.

- از نگهداری دارو در حمام یا محیط‌های مرطوب خودداری شود.

 

نحوه مصرف فلوکونازول 150، 50 و 200 میلی‌گرم

دوز مصرف فلوکونازول به نوع عفونت قارچی، شدت آن، سن بیمار و وضعیت سیستم ایمنی بستگی دارد. این دارو معمولاً به‌صورت خوراکی و در دوزهای 150، 50 یا 200 میلی‌گرمی تجویز می‌شود.

- فلوکونازول 150 میلی‌گرم: اغلب برای درمان عفونت واژن (کاندیدیازیس واژینال) فقط با یک دوز خوراکی تجویز می‌شود.

- فلوکونازول 50 یا 200 میلی‌گرم: بسته به نوع عفونت (دهان، پوست، سیستمیک یا عودکننده)، ممکن است روزانه یک‌بار برای چند روز یا چند هفته مصرف شود.

- نکته مهم: همیشه دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. از تغییر دوز، کاهش یا افزایش مدت مصرف بدون مشورت پزشک خودداری نمایید.

 

دانش بیشتر قرص آموکسی سیلین برای چیست

مصرف فلوکونازول در بارداری و شیردهی

مصرف فلوکونازول در دوران بارداری به‌ویژه در سه‌ماهه اول ممکن است با خطراتی همراه باشد و باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت گیرد. در دوران شیردهی، فلوکونازول به شیر مادر منتقل می‌شود؛ بنابراین، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

 

عوارض جانبی و موارد احتیاط قرص فلوکونازول

مصرف فلوکونازول ممکن است در برخی افراد با عوارضی همراه باشد. شدت این عوارض بسته به شرایط بدنی هر فرد متفاوت است. اگر پس از مصرف این دارو علائم غیرعادی مشاهده کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید.

عوارض شایع و جدی فلوکونازول

- تپش قلب شدید و احساس لرزش در قفسه سینه

- مشکل در تنفس و احساس تنگی نفس

- سرگیجه ناگهانی، سردرد و احساس سبکی سر

- تشنج

- بروز بثورات پوستی، ضایعات یا کهیر

- حالت تهوع، استفراغ و درد معده

- کاهش اشتها

- درد در عضلات یا مفاصل

- تغییر رنگ پوست

- افزایش میل به مصرف غذاهای شور

- خارش شدید

- تیرگی ادرار

- مدفوع روشن یا شبیه خاک رس

- زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (یرقان)

- تغییر در حس چشایی

- واکنش‌های آلرژیک و اورژانسی

در صورت بروز علائم زیر، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید:

- کهیر، تورم صورت یا گلو، دشواری در تنفس (واکنش آلرژیک)

- علائم شدید پوستی مانند تب، گلودرد، سوزش چشم، درد پوست، بثورات قرمز یا بنفش همراه با تاول

 

علائم مصرف بیش از حد

اگر دچار گیجی شدید، رفتار غیرعادی یا تغییرات ذهنی غیرمنتظره شدید، ممکن است مقدار بیش از حدی از دارو مصرف کرده باشید. در این صورت، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

موارد احتیاط پیش از مصرف فلوکونازول

قبل از مصرف این دارو، به نکات زیر توجه داشته باشید:

- حساسیت دارویی: اگر قبلاً نسبت به فلوکونازول یا سایر داروهای ضدقارچ (مانند کتوکونازول، ایتراکونازول، میکونازول، پوزاکونازول و وریکونازول) واکنش آلرژیک داشته‌اید، از مصرف این دارو خودداری کنید.

- بیماری‌های زمینه‌ای: در صورت ابتلا به بیماری‌های قلبی، کبدی یا کلیوی، پزشک را مطلع سازید.

- تداخلات دارویی: برخی داروها با فلوکونازول تداخل دارند. حتماً قبل از مصرف، لیست داروهای مصرفی خود را با پزشک بررسی کنید.

- مشکلات گوارشی: اگر دچار مشکل در هضم قند یا لاکتوز هستید، توجه داشته باشید که فلوکونازول مایع حاوی ساکارز است و ممکن است برای شما مناسب نباشد.

با رعایت این نکات، می‌توانید خطرات احتمالی مصرف فلوکونازول را کاهش داده و از اثرگذاری بهتر آن اطمینان حاصل کنید.

تداخلات دارویی فلوکونازول با سایر داروها

فلوکونازول (دیفلوکان) ممکن است با برخی داروها واکنش نشان داده و عوارض جدی ایجاد کند. همچنین، مصرف هم‌زمان این دارو با برخی دیگر از داروها می‌تواند اثرگذاری آن‌ها را کاهش دهد. بنابراین، پیش از مصرف فلوکونازول، لازم است پزشک را از سوابق پزشکی و داروهای مصرفی خود مطلع کنید.

داروهایی که با فلوکونازول تداخل دارند:

- آلفوزوسین (داروی پروستات)

- آمیودارون (داروی قلبی)

- بپریدیل (داروی ضدآریتمی)

- بوپرنورفین (مسکن مخدر)

- سیتالوپرام (داروی ضدافسردگی)

- کلاریترومایسین و اریترومایسین (آنتی‌بیوتیک‌ها)

- دوفتیلید (داروی قلبی)

این فهرست تنها بخشی از داروهای دارای تداخل با فلوکونازول است. برای جلوگیری از عوارض ناخواسته، قبل از مصرف این دارو حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید و راهنمای دارویی را به‌دقت مطالعه نمایید.

قبل از شروع مصرف فلوکونازول، لیست کامل داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهید.

چه افرادی نباید فلوکونازول مصرف کنند

-‌ افرادی با حساسیت شناخته‌شده به فلوکونازول یا سایر داروهای خانواده تری‌آزول.

- زنان باردار (مخصوصاً در سه‌ماهه اول) مگر با تجویز پزشک.

- بیماران مبتلا به مشکلات کبدی شدید.

- افرادی که از داروهای مؤثر بر ریتم قلب مانند سیزاپراید و ترفنادین استفاده می‌کنند.

 

مدت زمان اثرگذاری قرص فلوکونازول

‌پس از مصرف یک دوز 150 میلی‌گرمی، معمولاً طی 24 تا 48 ساعت علائم بهبود پیدا می‌کنند. در برخی موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به دوزهای اضافی باشد.

آیا فلوکونازول برای مردان نیز قابل استفاده است

‌بله، فلوکونازول در درمان عفونت‌های قارچی پوستی و تناسلی در مردان نیز کاربرد دارد. در مواردی مانند کاندیدیازیس تناسلی مردانه، پزشک ممکن است دوز مناسب را تجویز کند.

 

دانش بیشتر کاربردهای قرص سیپروفلوکساسین را بشناسید

تفاوت فلوکونازول و کتوکونازول

فلوکونازول و کتوکونازول هر دو از داروهای ضدقارچ هستند، اما تفاوت‌هایی در نحوه مصرف، میزان جذب و عوارض جانبی دارند.

- فلوکونازول: دارای جذب خوراکی بالاتر است و نسبت به کتوکونازول عوارض کبدی کمتری دارد. این دارو معمولاً به‌صورت خوراکی یا تزریقی برای درمان عفونت‌های قارچی سیستمیک یا واژینال استفاده می‌شود.

- کتوکونازول: بیشتر به صورت موضعی (کرم، شامپو) برای درمان قارچ‌های سطحی پوست و شوره سر کاربرد دارد. مصرف خوراکی آن به دلیل احتمال آسیب جدی به کبد، به‌ندرت توصیه می‌شود و در بسیاری کشورها محدود شده است.

 

فلوکونازول یا کلوتریمازول؛ کدام داروی ضدقارچ بهتر است؟

فلوکونازول و کلوتریمازول هر دو برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در نحوه مصرف و شدت تأثیرگذاری دارند.

- فلوکونازول: یک داروی ضدقارچ سیستمیک است که از طریق جریان خون عمل می‌کند. معمولاً برای عفونت‌های شدیدتر یا عودکننده مانند کاندیدیازیس واژینال یا عفونت‌های دهانی تجویز می‌شود.

- کلوتریمازول: بیشتر به شکل پماد یا شیاف موضعی مصرف می‌شود و برای عفونت‌های خفیف‌تر یا سطحی مانند قارچ‌های پوستی و واژینال مناسب است.

- نکته کلیدی: اگر عفونت موضعی و خفیف باشد، کلوتریمازول گزینه مناسبی است؛ اما در موارد عفونت شدید یا گسترش‌یافته، فلوکونازول اثر قوی‌تری دارد.

 

سوالات متداول

? آیا فلوکونازول برای درمان جوش‌های قارچی مناسب است؟

‌بله، اما باید ابتدا نوع عفونت قارچی تشخیص داده شود. در برخی موارد، داروهای موضعی مؤثرترند.

? آیا فلوکونازول باعث ناباروری می‌شود؟

‌مطالعات نشان نداده‌اند که این دارو مستقیماً باعث ناباروری شود، اما مصرف طولانی‌مدت آن باید با مشورت پزشک انجام شود.

? فلوکونازول چقدر طول می‌کشد تا اثر کند؟

‌معمولاً بین 24 تا 48 ساعت پس از مصرف دوز اولیه اثرات درمانی آغاز می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است چندین روز طول بکشد.

? آیا فلوکونازول می‌تواند به کبد آسیب برساند؟

بله، مصرف طولانی‌مدت این دارو ممکن است باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شود، بنابراین در افراد با بیماری‌های کبدی باید با احتیاط مصرف شود.

? آیا فلوکونازول با قرص‌های ضدبارداری تداخل دارد؟

به‌طور کلی فلوکونازول تأثیر قابل توجهی بر اثربخشی قرص‌های ضدبارداری ندارد، اما بهتر است با پزشک مشورت شود.

? آیا می‌توان فلوکونازول را به همراه آنتی‌بیوتیک مصرف کرد؟

در برخی موارد پزشک ممکن است ترکیب فلوکونازول و آنتی‌بیوتیک را برای درمان عفونت‌های همزمان تجویز کند، اما باید از تداخلات احتمالی آگاه بود.

? فلوکونازول برای درمان کدام بیماری‌های قارچی سیستمیک استفاده می‌شود؟

این دارو برای درمان عفونت‌های قارچی سیستمیک مانند کاندیدیازیس تهاجمی، کریپتوکوکوز و برخی انواع مننژیت قارچی تجویز می‌شود.

? آیا مصرف فلوکونازول باعث تغییر در طعم دهان می‌شود؟

بله، برخی از افراد گزارش داده‌اند که پس از مصرف فلوکونازول تغییراتی در حس چشایی خود تجربه کرده‌اند، اما این عارضه معمولاً موقتی است.

 

نتیجه گیری

فلوکونازول یک داروی ضدقارچ مؤثر است که برای درمان عفونت‌های قارچی مختلف، از جمله عفونت‌های پوستی، دهانی و واژینال استفاده می‌شود. مصرف صحیح این دارو طبق دستور پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا استفاده نادرست می‌تواند منجر به کاهش اثرگذاری یا افزایش مقاومت دارویی شود. در صورت مشاهده عوارض جانبی شدید یا واکنش‌های آلرژیک، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

--------------

منابع : drugs | mayoclinic | go.drugbank