اگزما چیست؟

اگزما، که با نام درماتیت آتوپیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی مزمن است که با التهاب، خشکی و خارش پوست مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما بیشتر در کودکان دیده می‌شود. عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی در ایجاد اگزما نقش دارند.

 

 

علائم و نشانه‌های اگزما

- خشکی پوست: پوست افراد مبتلا به اگزما معمولاً خشک و پوسته‌پوسته است.

- خارش شدید: یکی از آزاردهنده‌ترین علائم اگزما خارش مداوم است که می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهد.

- قرمزی و التهاب: پوست ممکن است قرمز و ملتهب شود، به خصوص در نواحی دست، صورت و بدن.

- ترک و ترکیدگی پوست: در موارد شدید، پوست ممکن است ترک بخورد یا تاول‌های کوچکی ایجاد شود که مایعات از آن خارج شود.

 

علت بروز اگزما

اگزما ناشی از ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است:

- عوامل ژنتیکی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به اگزما، آسم یا آلرژی مبتلا باشد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

- سیستم ایمنی بیش‌فعال: در افراد مبتلا به اگزما، سیستم ایمنی به محرک‌های بی‌ضر واکنش بیش از حد نشان می‌دهد.

- عوامل محیطی: محرک‌هایی مانند گرد و غبار، مواد شوینده، صابون‌های قوی، دماهای سرد یا گرم و استرس می‌توانند اگزما را تشدید کنند.

- حساسیت‌های پوستی: بسیاری از بیماران به مواد خاصی مانند فلزات یا عطرها حساسیت نشان می‌دهند.

 

انواع اگزما

1. اگزما آتوپیک (Atopic Dermatitis)

اگزما آتوپیک یکی از شایع‌ترین انواع اگزماست که اغلب در کودکان دیده می‌شود. این نوع اگزما باعث خشکی، خارش و التهاب شدید پوست می‌شود و معمولاً در نواحی صورت، گردن و پشت زانوها دیده می‌شود.

2. اگزما تماسی (Contact Dermatitis)

این نوع اگزما به دلیل تماس با مواد شیمیایی یا آلرژن‌ها بروز می‌کند. پوست دچار قرمزی، التهاب و خارش می‌شود. در صورتی که با محرک‌های خاص تماس پیدا کنید، این نوع اگزما خود را نشان می‌دهد.

3. اگزما سبورئیک (Seborrheic Dermatitis)

اگزما سبورئیک معمولاً در نواحی چرب پوست مانند صورت، پوست سر و پشت گوش‌ها بروز می‌کند. این نوع اگزما باعث قرمزی، التهاب و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود و در افراد با پوست چرب بیشتر مشاهده می‌شود.

4. اگزما دست (Hand Eczema)

اگزما دست به‌ویژه در افرادی که در تماس مداوم با آب یا مواد شیمیایی هستند، دیده می‌شود. این نوع اگزما باعث خشکی، ترک‌خوردگی و التهاب در پوست دست‌ها می‌شود.

5. اگزما نیکروزیس (Nummular Eczema)

اگزما نیکروزیس به شکل لکه‌های دایره‌ای یا بیضی‌شکل روی پوست ظاهر می‌شود. این نوع اگزما معمولاً با خارش شدید همراه است و می‌تواند در هر سنی بروز کند.

6. اگزما خارش شبانه (Dyshidrotic Eczema)

اگزما خارش شبانه بیشتر در دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود. با تاول‌های کوچک پر از مایع همراه است که خارش شدید و دردناک دارند. این نوع اگزما معمولاً در فصل‌های گرم و مرطوب بیشتر دیده می‌شود.

7. اگزما وراثتی (Inherited Eczema)

این نوع اگزما به‌طور ارثی از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. افراد مبتلا به اگزما وراثتی معمولاً پوست خشک و حساس دارند و در برابر آلرژن‌ها حساس‌تر هستند.

8. اگزما آلرژیک (Allergic Contact Dermatitis)

اگزما آلرژیک به دلیل واکنش بدن به مواد آلرژن‌زا مانند فلزات، لوازم آرایشی یا محصولات شیمیایی ایجاد می‌شود. این نوع اگزما باعث التهاب، قرمزی و خارش شدید پوست می‌شود.

9. اگزما ورم رگ‌ها (Varicose Eczema)

اگزما ورم رگ‌ها بیشتر در افرادی که مشکلات وریدی دارند، بروز می‌کند. این نوع اگزما باعث تغییر رنگ پوست، التهاب و حتی ایجاد زخم در نواحی ساق پا می‌شود.

10. اگزما شیرخواران (Infantile Eczema)

اگزما شیرخواران معمولاً در نوزادان و کودکان کوچک دیده می‌شود و بیشتر در نواحی صورت، گردن و آرنج‌ها بروز می‌کند. این نوع اگزما با درمان مناسب اغلب در سال‌های اول زندگی بهبود می‌یابد.

11. اگزما آتوپیک در بزرگسالان (Adult Atopic Dermatitis)

این نوع اگزما معمولاً در بزرگسالانی که پیش‌تر در کودکی اگزما داشته‌اند، دیده می‌شود. علائم آن شامل خشکی، التهاب و خارش شدید پوست است که می‌تواند در نواحی مختلف بدن ظاهر شود.

12. اگزما فولیفورم (Follicular Eczema)

اگزما فولیفورم معمولاً در نواحی مانند سر، گردن و صورت به‌صورت التهاب فولیکول‌های مو بروز می‌کند. این نوع اگزما با قرمزی، خارش و جوش‌های کوچک همراه است.

 

اگزما در نوزادان و کودکان

چرا کودکان به اگزما دچار می‌شوند؟

اگزما به دلایل مختلفی می‌تواند بروز کند که اغلب ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی هستند:

- وراثت: اگر یکی از والدین یا هر دو سابقه آلرژی، آسم یا اگزما داشته باشند، احتمال ابتلای کودک بیشتر است.

- حساسیت سیستم ایمنی: سیستم ایمنی برخی کودکان ممکن است به محرک‌های عادی محیط بیش از حد واکنش نشان دهد.

- محرک‌های محیطی: مواد شوینده، صابون‌های قوی، گرد و غبار، هوای خشک یا سرد و حتی تعریق.

- آلرژن‌ها: تماس با مواد آلرژی‌زا مانند موی حیوانات، گرده گل یا برخی غذاها ممکن است به شعله‌ور شدن علائم منجر شود.

 

علائم اگزما در کودکان چگونه است؟

علائم اگزما می‌تواند در هر کودکی متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

- قرمزی و التهاب: پوست کودک به‌ویژه در نواحی مانند صورت، گردن، آرنج و پشت زانو قرمز و ملتهب می‌شود.

- خشکی پوست: پوست ممکن است زبر و پوسته‌پوسته به نظر برسد.

- خارش مداوم: خارش شدید می‌تواند خواب و آرامش کودک را مختل کند.

- ترشح یا زخم: در صورت خاراندن زیاد، ممکن است زخم‌هایی ایجاد شود که عفونی شوند.

 

 

آیا اگزما واگیردار است؟

اگزما یک بیماری غیرواگیردار است. این بیماری ناشی از عفونت یا عوامل میکروبی نیست و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگزما بیشتر به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی رخ می‌دهد و به همین دلیل، برخورد نزدیک با افراد مبتلا هیچ خطری برای انتقال این بیماری ایجاد نمی‌کند.

 

درمان اگزما

1. روش‌های دارویی

- داروهای آنتی‌هیستامین: این داروها می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند.

- مرطوب‌کننده‌ها: استفاده مداوم از مرطوب‌کننده‌ها مانند کرم‌های حاوی سرامید برای حفظ رطوبت پوست ضروری است.

 

بهترین پماد برای اگزمای پوستی

پمادهایی مانند کورتیکواستروئیدها معمولاً به عنوان اولین خط درمان تجویز می‌شوند و می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. علاوه بر آن، پمادهای حاوی مواد مرطوب‌کننده و ترمیم‌کننده پوست مانند سرامیدها نیز مؤثر هستند. توصیه می‌شود برای انتخاب بهترین پماد برای اگزمای پوستی با پزشک متخصص مشورت کنید تا درمان مناسب با شرایط شما تجویز شود.

 

 

2. روش‌های طبیعی

- حمام‌های آرام‌بخش: اضافه کردن جو دوسر کلوئیدی یا نمک دریایی به آب حمام می‌تواند خارش و التهاب را کاهش دهد.

- استفاده از روغن‌های طبیعی: روغن نارگیل و روغن زیتون می‌توانند به نرم کردن و آرام‌سازی پوست کمک کنند.

 

برای درمان اگزما چی بخوریم؟

تغذیه مناسب نقش مهمی در کنترل و کاهش علائم اگزما دارد. برخی از غذاهایی که می‌توانند در بهبود اگزما مؤثر باشند، عبارتند از:

- ماهی‌های چرب: مانند سالمون و ساردین که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند و خاصیت ضدالتهابی دارند.

- میوه‌ها و سبزیجات تازه: منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها مانند پرتقال، اسفناج و کلم بروکلی.

- مغزها و دانه‌ها: مانند بادام و تخم چیا که حاوی ویتامین E و اسیدهای چرب مفید هستند.

- پروبیوتیک‌ها: محصولات لبنی تخمیر شده مانند ماست و کفیر می‌توانند به بهبود سلامت روده و کاهش التهاب کمک کنند.

همچنین بهتر است از غذاهایی که می‌توانند التهاب را تشدید کنند، مانند فست‌فودها، نوشیدنی‌های قندی و مواد غذایی فرآوری‌شده اجتناب کنید. برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

 

 

پیشگیری از اگزما

- مرطوب نگه داشتن پوست: پوست خود را با استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مناسب مرطوب کنید.

- پرهیز از مواد محرک: از صابون‌های معطر، مواد شیمیایی قوی و لباس‌های زبر اجتناب کنید.

- مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند در کاهش علائم اگزما مؤثر باشند.

- حفظ دمای مناسب: تغییرات ناگهانی دما می‌تواند اگزما را تشدید کند، بنابراین محیط زندگی خود را متعادل نگه دارید.

 

دانش بیشتر 10 تکنیک موثر برای مدیریت استرس

تفاوت اگزما با حساسیت پوستی

اگزما یک بیماری مزمن است، در حالی که حساسیت پوستی معمولاً یک واکنش موقت به یک عامل خاص است. علائم حساسیت پوستی می‌توانند شبیه اگزما باشند، اما معمولاً با حذف عامل محرک بهبود می‌یابند.

 

سوالات متداول راجب اگزما

1. چه چیزهایی اگزما رو بدتر می‌کنه؟

2. آیا اگزما فقط در بزرگسال‌ها میاد؟

3. رژیم غذایی در درمان اگزما موثره؟

4. چطور از خشکی پوست جلوگیری کنیم؟

5. چه چیزهایی اگزما رو بدتر می‌کنه؟

6. چرا اگزما بوجود میاد؟

7. آیا اگزما فقط در بزرگسال‌ها میاد؟

 

نتیجه‌گیری

اگزما یک بیماری پوستی شایع است که می‌تواند در انواع مختلفی ظاهر شود و علائمی مانند خشکی، خارش و التهاب پوست را به همراه داشته باشد. علل این بیماری ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، آلرژی‌ها، مواد تحریک‌کننده و عوامل محیطی باشد. درمان اگزما معمولاً شامل استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، داروهای ضد التهاب و پرهیز از عوامل تشدیدکننده است. پیشگیری و مدیریت صحیح می‌تواند به کاهش علائم کمک کند، اما در صورت بروز مشکلات شدید، مشاوره با پزشک ضروری است.

--------------

منابع : nationaleczema | webmd | healthline | mayoclinic