اگزما یکی از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی پوست است که با علائمی مانند قرمزی، خشکی و خارش مزمن همراه است. این مشکل پوستی می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و دلایل مختلفی از جمله ژنتیک و واکنش‌های حساسیتی دارد.

 

 

اگزما چیست؟

اگزما، که با نام درماتیت آتوپیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی مزمن است که با التهاب، خشکی و خارش پوست مشخص می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما بیشتر در کودکان دیده می‌شود. عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی در ایجاد اگزما نقش دارند.

 

اگزما چه علائمی دارد؟ شناخت نشانه‌های شایع این بیماری پوستی

اگر شما هم گاهی احساس می‌کنید پوستتان خشک، قرمز و تحریک‌شده است، شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد: "آیا این علائم می‌تواند نشانه اگزما باشد؟"

در ادامه، به رایج‌ترین نشانه‌های اگزما پرداخته‌ایم تا با شناخت به‌موقع آن‌ها، بتوانید اقدامات لازم را انجام دهید.

1. خشکی و زبری پوست

یکی از اولین نشانه‌های اگزما، خشکی غیرعادی پوست است. ممکن است متوجه شوید پوستتان به‌شدت خشک شده، پوسته‌پوسته می‌شود یا حتی ترک می‌خورد. این مشکل معمولاً در نواحی مثل دست‌ها، صورت و زانوها بیشتر دیده می‌شود.

2. خارش شدید و مقاوم

خارش ناشی از اگزما فقط یک خارش ساده نیست! این خارش می‌تواند آنقدر شدید باشد که حتی خواب شبانه را مختل کند. متأسفانه خاراندن پوست، وضعیت را بدتر می‌کند و باعث التهاب بیشتر می‌شود.

3. قرمزی و التهاب

پوست مبتلا به اگزما معمولاً قرمز، ملتهب و گاهی گرم می‌شود. این التهاب بیشتر در قسمت‌های چین‌دار بدن مثل پشت زانو، جلوی آرنج و گردن ظاهر می‌شود.

4. ترک‌خوردگی و ترشح مایع

در موارد حاد، پوست ممکن است ترک بخورد یا حتی تاول‌های ریز پر از مایع ایجاد شود. اگر این تاول‌ها بترکند، احتمال عفونت افزایش می‌یابد، بنابراین مراقبت از پوست در این مرحله بسیار مهم است.

 

4 دلیل اصلی که باعث بروز اگزما می‌شوند

اگزما ناشی از ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است:

- عوامل ژنتیکی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به اگزما، آسم یا آلرژی مبتلا باشد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

- سیستم ایمنی بیش‌فعال: در افراد مبتلا به اگزما، سیستم ایمنی به محرک‌های بی‌ضر واکنش بیش از حد نشان می‌دهد.

- عوامل محیطی: محرک‌هایی مانند گرد و غبار، مواد شوینده، صابون‌های قوی، دماهای سرد یا گرم و استرس می‌توانند اگزما را تشدید کنند.

- حساسیت‌های پوستی: بسیاری از بیماران به مواد خاصی مانند فلزات یا عطرها حساسیت نشان می‌دهند.

 

انواع اگزما و راه تشخیص آن ها

اگزما انواع مختلفی دارد که هر کدام علائم و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. شناخت این انواع به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید مشکل پوستی خود را تشخیص دهید و برای درمان مناسب اقدام کنید. در ادامه به بررسی شایع‌ترین انواع اگزما می‌پردازیم:

1. اگزما آتوپیک (Atopic Dermatitis)

اگزما آتوپیک یکی از شایع‌ترین انواع اگزماست که اغلب در کودکان دیده می‌شود. این نوع اگزما باعث خشکی، خارش و التهاب شدید پوست می‌شود و معمولاً در نواحی صورت، گردن و پشت زانوها دیده می‌شود.

2. اگزما تماسی (Contact Dermatitis)

این نوع اگزما به دلیل تماس با مواد شیمیایی یا آلرژن‌ها بروز می‌کند. پوست دچار قرمزی، التهاب و خارش می‌شود. در صورتی که با محرک‌های خاص تماس پیدا کنید، این نوع اگزما خود را نشان می‌دهد.

3. اگزما سبورئیک (Seborrheic Dermatitis)

اگزما سبورئیک معمولاً در نواحی چرب پوست مانند صورت، پوست سر و پشت گوش‌ها بروز می‌کند. این نوع اگزما باعث قرمزی، التهاب و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود و در افراد با پوست چرب بیشتر مشاهده می‌شود.

4. اگزما دست (Hand Eczema)

اگزما دست به‌ویژه در افرادی که در تماس مداوم با آب یا مواد شیمیایی هستند، دیده می‌شود. این نوع اگزما باعث خشکی، ترک‌خوردگی و التهاب در پوست دست‌ها می‌شود.

5. اگزما نیکروزیس (Nummular Eczema)

اگزما نیکروزیس به شکل لکه‌های دایره‌ای یا بیضی‌شکل روی پوست ظاهر می‌شود. این نوع اگزما معمولاً با خارش شدید همراه است و می‌تواند در هر سنی بروز کند.

6. اگزما خارش شبانه (Dyshidrotic Eczema)

اگزما خارش شبانه بیشتر در دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود. با تاول‌های کوچک پر از مایع همراه است که خارش شدید و دردناک دارند. این نوع اگزما معمولاً در فصل‌های گرم و مرطوب بیشتر دیده می‌شود.

7. اگزما وراثتی (Inherited Eczema)

این نوع اگزما به‌طور ارثی از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. افراد مبتلا به اگزما وراثتی معمولاً پوست خشک و حساس دارند و در برابر آلرژن‌ها حساس‌تر هستند.

8. اگزما آلرژیک (Allergic Contact Dermatitis)

اگزما آلرژیک به دلیل واکنش بدن به مواد آلرژن‌زا مانند فلزات، لوازم آرایشی یا محصولات شیمیایی ایجاد می‌شود. این نوع اگزما باعث التهاب، قرمزی و خارش شدید پوست می‌شود.

9. اگزما ورم رگ‌ها (Varicose Eczema)

اگزما ورم رگ‌ها بیشتر در افرادی که مشکلات وریدی دارند، بروز می‌کند. این نوع اگزما باعث تغییر رنگ پوست، التهاب و حتی ایجاد زخم در نواحی ساق پا می‌شود.

10. اگزما شیرخواران (Infantile Eczema)

اگزما شیرخواران معمولاً در نوزادان و کودکان کوچک دیده می‌شود و بیشتر در نواحی صورت، گردن و آرنج‌ها بروز می‌کند. این نوع اگزما با درمان مناسب اغلب در سال‌های اول زندگی بهبود می‌یابد.

11. اگزما آتوپیک در بزرگسالان (Adult Atopic Dermatitis)

این نوع اگزما معمولاً در بزرگسالانی که پیش‌تر در کودکی اگزما داشته‌اند، دیده می‌شود. علائم آن شامل خشکی، التهاب و خارش شدید پوست است که می‌تواند در نواحی مختلف بدن ظاهر شود.

12. اگزما فولیفورم (Follicular Eczema)

اگزما فولیفورم معمولاً در نواحی مانند سر، گردن و صورت به‌صورت التهاب فولیکول‌های مو بروز می‌کند. این نوع اگزما با قرمزی، خارش و جوش‌های کوچک همراه است.

 

اگزما در نوزادان و کودکان 4 علامت هشداردهنده و راه‌های کنترل

اگزما به دلایل مختلفی می‌تواند بروز کند که اغلب ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی هستند:

- وراثت: اگر یکی از والدین یا هر دو سابقه آلرژی، آسم یا اگزما داشته باشند، احتمال ابتلای کودک بیشتر است.

- حساسیت سیستم ایمنی: سیستم ایمنی برخی کودکان ممکن است به محرک‌های عادی محیط بیش از حد واکنش نشان دهد.

- محرک‌های محیطی: مواد شوینده، صابون‌های قوی، گرد و غبار، هوای خشک یا سرد و حتی تعریق.

- آلرژن‌ها: تماس با مواد آلرژی‌زا مانند موی حیوانات، گرده گل یا برخی غذاها ممکن است به شعله‌ور شدن علائم منجر شود.

4 علامت اصلی که باید جدی بگیرید:

علائم اگزما می‌تواند در هر کودکی متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

- قرمزی و التهاب: پوست کودک به‌ویژه در نواحی مانند صورت، گردن، آرنج و پشت زانو قرمز و ملتهب می‌شود.

- خشکی پوست: پوست ممکن است زبر و پوسته‌پوسته به نظر برسد.

- خارش مداوم: خارش شدید می‌تواند خواب و آرامش کودک را مختل کند.

- ترشح یا زخم: در صورت خاراندن زیاد، ممکن است زخم‌هایی ایجاد شود که عفونی شوند.

 

 

آیا اگزما واگیردار است؟

اگزما یک بیماری غیرواگیردار است. این بیماری ناشی از عفونت یا عوامل میکروبی نیست و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگزما بیشتر به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی رخ می‌دهد و به همین دلیل، برخورد نزدیک با افراد مبتلا هیچ خطری برای انتقال این بیماری ایجاد نمی‌کند.

 

بهترین روشهای درمان اگزما از پماد تا درمان خانگی

اگزما یه بیماری آزاردهنده‌ست که با خارش، خشکی و التهاب پوست زندگی روزمره خیلی از ما رو مختل می‌کنه. اما خوشبختانه روش‌های مختلفی برای کنترل و تسکینش وجود داره؛ از داروهای تخصصی گرفته تا درمان‌های ساده‌ی خانگی که می‌تونن حسابی حال پوست‌تون رو بهتر کنن. توی این بخش، با روش‌های مؤثر درمان اگزما آشنا می‌شیم.

 

1. درمان‌های دارویی اگزما:

اگه علائم اگزما شدید باشه یا مدت زیادی طول بکشه، پزشک معمولاً درمان دارویی رو پیشنهاد می‌کنه.

- آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش

یکی از رایج‌ترین داروهایی که برای اگزما تجویز می‌شه، آنتی‌هیستامین‌ها هستن. این داروها به کاهش خارش کمک می‌کنن، به‌خصوص وقتی که خارش شما شب‌ها شدیدتر می‌شه.

- مرطوب‌کننده‌ها؛ مراقبت روزانه برای پوست خشک

پوست مبتلا به اگزما معمولاً رطوبت خودش رو به‌راحتی از دست می‌ده. استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌هایی که سرامید یا اوره دارن، به حفظ رطوبت و ترمیم پوست کمک زیادی می‌کنه. این کار مثل یه سپر محافظ برای پوست عمل می‌کنه.

 

بهترین پماد برای اگزمای پوستی

وقتی صحبت از درمان موضعی اگزما می‌شه، پمادها نقش خیلی مهمی دارن.

- پمادهای کورتیکواستروئیدی (مثل هیدروکورتیزون)

این پمادها معمولاً اولین گزینه‌ای هستن که پزشک پیشنهاد می‌ده. به‌خوبی التهاب و خارش رو کنترل می‌کنن و خیلی وقت‌ها باعث می‌شن پوست دوباره آروم بگیره.

- پمادهای ترمیم‌کننده پوست

پمادهایی که ترکیبات مرطوب‌کننده و تغذیه‌کننده دارن (مثل سرامید یا پانتنول)، به بهبود پوست کمک می‌کنن و برای استفاده‌ی روزانه خیلی مفیدن.

نکته مهم: انتخاب پماد مناسب باید بر اساس نوع پوست و شدت اگزما باشه. بهتره با پزشک پوست مشورت کنی تا بهترین گزینه رو بهت معرفی کنه.

 

2. درمان‌های طبیعی و خانگی برای اگزما

گاهی کنار داروها، یه سری روش‌های خونگی ساده هم می‌تونن تسکین خوبی برای پوست بدن باشن.

- حمام با جو دوسر یا نمک دریایی

اگه دنبال یه روش طبیعی برای کاهش التهاب پوست هستی، اضافه کردن جو دوسر کلوئیدی یا نمک دریایی به آب ولرم حمام، می‌تونه یه تجربه‌ی آرامش‌بخش و مؤثر باشه.

- روغن‌های طبیعی برای پوست‌های خشک

روغن نارگیل یا روغن زیتون اصل می‌تونن پوست تحریک‌شده رو نرم و آروم کنن. فقط یادت باشه که قبل از استفاده روی بخش کوچیکی از پوست تستشون کنی تا مطمئن بشی حساسیت نداری.

 

 

برای درمان اگزما چی بخوریم چی نخوریم؟

تغذیه مناسب نقش مهمی در کنترل و کاهش علائم اگزما دارد. برخی از غذاهایی که می‌توانند در بهبود اگزما مؤثر باشند، در ادامه به خوراکی های مفید و مضر میپردازیم :

 

خوراکی مفید برای اگزما:

- ماهی‌های چرب: مانند سالمون و ساردین که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند و خاصیت ضدالتهابی دارند.

- میوه‌ها و سبزیجات تازه: منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها مانند پرتقال، اسفناج و کلم بروکلی.

- مغزها و دانه‌ها: مانند بادام و تخم چیا که حاوی ویتامین E و اسیدهای چرب مفید هستند.

- پروبیوتیک‌ها: محصولات لبنی تخمیر شده مانند ماست و کفیر می‌توانند به بهبود سلامت روده و کاهش التهاب کمک کنند.
 

خوراکی مضر برای اگزما:

- لبنیات پرچرب: شیر کامل و پنیرهای چرب ممکن است التهاب را افزایش دهند

- گلوتن: در برخی افراد مواد حاوی گندم می تواند علائم اگزما را تشدید کند

- غذاهای فرآوری شده : چیپس و غذاهای آماده حاوی مواد نگهدارنده مضر هستند

- تخم مرغ: در برخی افراد ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود

- مرکبات: پرتقال و لیمو ممکن است در برخی افراد تحریک کننده باشد

همچنین بهتر است از غذاهایی که می‌توانند التهاب را تشدید کنند، مانند فست‌فودها، نوشیدنی‌های قندی و مواد غذایی فرآوری‌شده اجتناب کنید. برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

 

راه‌های موثر برای پیشگیری از اگزما و کنترل علائم

- مرطوب نگه داشتن پوست: پوست خود را با استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مناسب مرطوب کنید.

- پرهیز از مواد محرک: از صابون‌های معطر، مواد شیمیایی قوی و لباس‌های زبر اجتناب کنید.

- مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند در کاهش علائم اگزما مؤثر باشند.

- حفظ دمای مناسب: تغییرات ناگهانی دما می‌تواند اگزما را تشدید کند، بنابراین محیط زندگی خود را متعادل نگه دارید.

 

دانش بیشتر 10 تکنیک موثر برای مدیریت استرس

تفاوت اگزما با حساسیت پوستی چیست

- اگزما یک بیماری مزمن است که علائمی مانند خشکی، ترک‌خوردگی، خارش شدید و التهاب دارد. معمولاً عودکننده و نیازمند درمان بلندمدت است، و ممکن است با زمینه‌های ژنتیکی و آلرژیک همراه باشد.

- حساسیت پوستی واکنشی موقت است که پس از تماس با مواد محرک مانند مواد شوینده، گرد و غبار یا آلرژن‌ها رخ می‌دهد. علائم آن شامل خارش و قرمزی کوتاه‌مدت است که پس از حذف عامل تحریک، رفع می‌شود.

 

سوالات متداول

? چه چیزهایی اگزما رو بدتر می‌کنه؟

استرس، مواد تحریک‌کننده، تغییرات دما و آلرژی‌ها می‌تونن شدت اگزما رو بیشتر کنن.

? آیا اگزما فقط در بزرگسال‌ها میاد؟

نه، اگزما می‌تونه در هر سنی، به‌ویژه در کودکان، پیش بیاد.

? رژیم غذایی در درمان اگزما موثره؟

برای بعضی‌ها، اجتناب از بعضی مواد غذایی یا خوردن غذاهای خاص می‌تونه مفید باشه.

? چطور از خشکی پوست جلوگیری کنیم؟

مرطوب‌کننده‌های خوب استفاده کنید و از حمام‌های طولانی با آب داغ خودداری کنید.

? چه چیزهایی اگزما رو بدتر می‌کنه؟

استرس، مواد تحریک‌کننده، تغییرات دما و آلرژی‌ها می‌تونن شدت اگزما رو بیشتر کنن.

? چرا اگزما بوجود میاد؟

علت دقیقش معلوم نیست، ولی ژنتیک، آلرژی و عوامل محیطی می‌تونن مؤثر باشن.

? آیا اگزما فقط در بزرگسال‌ها میاد؟

نه، اگزما می‌تونه در هر سنی، به‌ویژه در کودکان، پیش بیاد.

 

نتیجه‌گیری

اگزما یک بیماری پوستی شایع است که می‌تواند در انواع مختلفی ظاهر شود و علائمی مانند خشکی، خارش و التهاب پوست را به همراه داشته باشد. علل این بیماری ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، آلرژی‌ها، مواد تحریک‌کننده و عوامل محیطی باشد. درمان اگزما معمولاً شامل استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، داروهای ضد التهاب و پرهیز از عوامل تشدیدکننده است. پیشگیری و مدیریت صحیح می‌تواند به کاهش علائم کمک کند، اما در صورت بروز مشکلات شدید، مشاوره با پزشک ضروری است.

--------------

منابع : nationaleczema | webmd | healthline | mayoclinic