اندومتریوز یکی از بیماری‌های شایع در میان زنان است که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی آن‌ها بگذارد. این بیماری که شامل رشد بافتی مشابه به بافت رحم در خارج از رحم می‌شود، ممکن است در ابتدا به‌راحتی تشخیص داده نشود. در مجله دکتر ویز، به بررسی جامع این بیماری، علائم، علت‌ها،انواع مختلف آن، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود خواهیم پرداخت.

 

 

اندومتریوز یا آندومتریوز چیست؟ (شرح کامل بیماری)

اندومتریوز به شرایطی اطلاق می‌شود که بافت مشابه با پوشش داخلی رحم، خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت به‌طور معمول در مکان‌هایی مانند تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، روده‌ها و سایر نقاط لگن یافت می‌شود. این بافت در طول چرخه ماهانه خونریزی می‌کند، اما به دلیل موقعیت غیرمعمول خود نمی‌تواند از بدن خارج شود و موجب التهاب و درد می‌شود. این بیماری معمولاً در سنین باروری زنان رخ می‌دهد و می‌تواند علائم مختلفی از جمله درد شدید و مشکلات باروری را ایجاد کند.

در موارد شدید، این بیماری می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تری مانند ناباروری شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. شایان ذکر است که تشخیص و درمان به موقع این بیماری می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.

 

انواع مختلف آندومتریوز و تفاوت آن‌ها؛ از سطحی تا عمقی

اندومتریوز به‌طور کلی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند:

1. آندومتریوز سطحی (سطح خارجی اندام‌ها)

در این نوع، بافت‌های مشابه به پوشش رحم در سطح خارجی اندام‌ها و بافت‌ها رشد می‌کنند و معمولاً علائم آن خفیف‌تر از انواع دیگر است.

2. آندومتریوز عمیق (نفوذ به لایه‌های عمقی بدن)

این نوع شامل رشد بافت آندومتریوز در لایه‌های عمقی بدن است که معمولاً نیاز به درمان‌های شدیدتری مانند جراحی دارد.

3. آندومتریوز کیستی (تخمدان‌ها و ایجاد کیست‌های پر از خون)

در این نوع، بافت آندومتریوز در تخمدان‌ها تجمع یافته و به کیست‌های پر از خون تبدیل می‌شود. این کیست‌ها می‌توانند علائمی مانند درد شدید ایجاد کنند.

4. آندومتریوز در روده و دستگاه گوارش

بافت آندومتریوز ممکن است در روده‌ها و دستگاه گوارش رشد کند که می‌تواند باعث مشکلاتی مانند درد در هنگام اجابت مزاج و یبوست شود.

 

دانش بیشتر علائم و درمان های موثر تنبلی تخمدان

علائم مهم بیماری آندومتریوز: چگونه علائم آندومتریوز را تشخیص دهیم؟

علائم آندومتریوز می‌تواند بسیار متفاوت باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما مهم‌ترین علائم عبارتند از:

1. درد شدید در دوران قاعدگی

درد در نواحی پایین شکم که می‌تواند به پشت یا ران‌ها منتشر شود. این درد معمولاً با دردهای طبیعی قاعدگی متفاوت است و ممکن است حتی در روزهای غیر از دوران قاعدگی نیز ادامه یابد.

2. خونریزی‌های غیرعادی

خونریزی شدید یا نامنظم در دوران قاعدگی یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی که معمولاً نشانه‌ای از اختلالات هورمونی یا بافت‌های آندومتریوز است.

3. درد در هنگام رابطه جنسی

احساس درد یا ناراحتی در طول یا بعد از رابطه جنسی که می‌تواند تأثیر منفی بر روابط شخصی داشته باشد.

4. مشکلات باروری و ناباروری

آندومتریوز یکی از علل رایج ناباروری در زنان است. زنان مبتلا به آندومتریوز ممکن است با مشکلاتی در باردار شدن مواجه شوند.

 

کیست‌های آندومتریوزی: علائم و تشخیص آن‌ها

کیست‌های آندومتریوزی معمولاً به نام کیست‌های اندومتریومی شناخته می‌شوند و زمانی رخ می‌دهند که بافت آندومتریوز در تخمدان‌ها جمع شده و به کیست تبدیل می‌شود. این کیست‌ها می‌توانند به اندازه‌های مختلف باشند و علائم متفاوتی را ایجاد کنند. از جمله علائم رایج این کیست‌ها می‌توان به درد شدید در ناحیه شکم، مشکلات قاعدگی و احساس سنگینی در ناحیه تخمدان‌ها اشاره کرد.

 

نشانه‌های آندومتریوز شدید و مشکلات ناشی از آن

در موارد شدید، علائم آندومتریوز می‌توانند به حدی برسند که زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهند. این علائم شامل موارد زیر هستند:

1. درد شدید و مداوم

درد در طول دوران قاعدگی که نمی‌تواند با مسکن‌های معمولی کنترل شود و ممکن است به پشت، ران‌ها یا روده‌ها منتقل شود.

2. مشکلات در عملکرد روده و مثانه

درد در هنگام اجابت مزاج، یبوست یا اسهال و همچنین احساس درد در هنگام ادرار می‌تواند نشان‌دهنده آندومتریوز در روده یا مثانه باشد.

3. خونریزی‌های غیرطبیعی

خونریزی‌های زیاد و طولانی‌مدت که ممکن است نشانه‌ای از آندومتریوز پیشرفته یا کیست‌های اندومتریومی باشد.

 

دانش بیشتر علت نامنظمی پریود چیست

علت به وجود آمدن آندومتریوز: عوامل موثر در رشد آندومتریوز

علت دقیق بروز آندومتریوز هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما برخی از عوامل زیر می‌توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند:

1. عوامل ژنتیکی

احتمال ابتلا به آندومتریوز در افرادی که خانواده‌ای با سابقه این بیماری دارند، بیشتر است.

2. اختلالات هورمونی

بالا بودن سطح استروژن می‌تواند موجب رشد بافت آندومتریوز شود. همچنین هورمون‌هایی مانند پروژسترون نیز ممکن است در تحریک رشد این بافت مؤثر باشند.

3. سیستم ایمنی ضعیف

مشکلات در سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث شود که بافت‌های آندومتریوز در نقاط غیرمعمول بدن رشد کنند.

 

آیا اندومتریوز سرطان است؟ پاسخ به این سوال مهم

اندومتریوز سرطان نیست، اما ممکن است در برخی موارد خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد. به همین دلیل زنان مبتلا به آندومتریوز باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک قرار بگیرند تا از بروز مشکلات پیشرفته‌تر جلوگیری شود.

 

 

عوامل خطر و عوامل تشدید کننده آندومتریوز

برخی از عوامل که می‌توانند خطر ابتلا به آندومتریوز را افزایش دهند، عبارتند از:

1. شروع قاعدگی در سن پایین

زنانی که اولین دوره قاعدگی خود را زودتر از معمول شروع کرده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آندومتریوز هستند.

2. عدم بارداری یا تأخیر در بارداری

زنانی که هرگز باردار نشده‌اند یا بارداری را به تأخیر انداخته‌اند، بیشتر احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند.

3. سابقه خانوادگی آندومتریوز

اگر در خانواده فرد سابقه آندومتریوز وجود داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.

 

درمان‌های آندومتریوز آیا درمان قطعی برای آندومتریوز وجود دارد؟

متأسفانه، درمان قطعی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی مختلفی برای مدیریت این بیماری و کاهش علائم وجود دارد:

1. درمان دارویی آندومتریوز

درمان‌های دارویی معمولاً برای کنترل علائم آندومتریوز مانند درد و خونریزی غیرطبیعی استفاده می‌شوند. برخی از داروهای رایج عبارتند از:

- مسکن‌ها: داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن و استامینوفن می‌توانند به کاهش درد آندومتریوز کمک کنند.

- داروهای هورمونی: این داروها به تنظیم قاعدگی و کاهش رشد بافت آندومتریوز کمک می‌کنند. داروهایی مانند قرص‌های ضد بارداری، پروژسترون و آی یو دی‌های هورمونی برای این هدف استفاده می‌شوند.

- آگونیست‌های GnRH: این داروها با کاهش سطح استروژن در بدن، رشد بافت آندومتریوز را مهار می‌کنند.

2. درمان جراحی آندومتریوز

در موارد شدید آندومتریوز، جراحی ممکن است گزینه درمانی باشد. هدف از جراحی برداشتن بافت آندومتریوز از نواحی آسیب‌دیده است. این عمل معمولاً از طریق لاپاراسکوپی انجام می‌شود، که به جراح اجازه می‌دهد بافت‌های آندومتریوز را با حداقل برش‌ها خارج کند. در برخی موارد، جراحی‌های گسترده‌تری نیز ممکن است لازم باشد.

3. درمان‌های فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و تکنیک‌های فیزیوتراپی مانند تمرینات تقویتی کف لگن، ماساژ و درمان‌های فیزیکی می‌توانند به تسکین دردهای لگنی و مشکلات جسمانی مرتبط با آندومتریوز کمک کنند.

4. درمان ناباروری مرتبط با آندومتریوز

اگر آندومتریوز باعث مشکلات باروری شود، درمان‌هایی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا جراحی برای ترمیم لوله‌های فالوپ و سایر اعضای آسیب‌دیده ممکن است توصیه شوند. پزشک می‌تواند بر اساس وضعیت فرد گزینه‌های مختلف درمانی را پیشنهاد دهد.

توجه :  قبل از مصرف هرگونه داروی حتما با پزشک مشورت کنید

5. آینده درمان‌های آندومتریوز

با پیشرفت‌های علمی، تحقیقات جدید درمان‌های نوآورانه‌تری را برای آندومتریوز در حال آزمایش دارند، مانند درمان‌های ژنی، استفاده از سلول‌های بنیادی، و داروهای خاص که به طور دقیق‌تر بافت آندومتریوز را هدف قرار می‌دهند. این درمان‌ها هنوز در مراحل تحقیقاتی هستند، اما می‌توانند در آینده درمان‌های جدیدی را به ارمغان بیاورند.

 

دانش بیشتر یائسگی چیست و از چه سنی شروع میشود

درمان آندومتریوز با طب سنتی

1. زنجبیل

زنجبیل خواص ضدالتهابی دارد و می‌تواند به کاهش درد و التهاب آندومتریوز کمک کند. مصرف چای زنجبیل یا افزودن آن به غذا می‌تواند مفید باشد.

2. دارچین

دارچین به تنظیم قاعدگی و کاهش علائم آندومتریوز مانند خونریزی‌های غیرطبیعی کمک می‌کند. مصرف دارچین به صورت چای یا در غذا می‌تواند موثر باشد.

3. چای نعناع

نعناع دارای خواص آرام‌بخش است و می‌تواند دردهای شکمی و ناراحتی‌های گوارشی ناشی از آندومتریوز را کاهش دهد.

4. روغن کرچک

روغن کرچک به‌عنوان ضدالتهاب موضعی استفاده می‌شود و می‌تواند در کاهش دردهای لگن و شکم ناشی از آندومتریوز موثر باشد.

5. مریم گلی

مریم گلی به کاهش دردهای قاعدگی و مشکلات گوارشی آندومتریوز کمک می‌کند و می‌تواند به‌صورت چای مصرف شود.

 

نحوه صحیح تشخیص بیماری آندومتریوز: چگونه آندومتریوز را تشخیص دهیم؟

تشخیص دقیق آندومتریوز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا بسیاری از علائم آن با سایر بیماری‌های زنان مشابه است. با این حال، پزشکان با استفاده از چند روش مختلف می‌توانند به شناسایی این بیماری کمک کنند. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های تشخیص آندومتریوز آشنا می‌شویم:

1. معاینه فیزیکی لگن

اولین مرحله تشخیص آندومتریوز معمولاً معاینه لگنی است. پزشک در این معاینه به دنبال نواحی حساس یا غیرطبیعی مانند توده‌ها یا چسبندگی‌ها در اطراف رحم و تخمدان‌ها می‌گردد. اگرچه این روش به تنهایی قطعی نیست، اما می‌تواند سرنخ‌های اولیه مهمی ارائه دهد.

2. تصویربرداری با سونوگرافی یا MRI

در مرحله بعد، پزشک ممکن است تصویربرداری پزشکی تجویز کند:

- سونوگرافی ترانس واژینال: این نوع سونوگرافی می‌تواند کیست‌های ناشی از آندومتریوز (اندومتریوما) را شناسایی کند.

- MRI: برای بررسی دقیق‌تر وسعت و محل ضایعات، از تصویربرداری MRI استفاده می‌شود. این روش دید وسیع‌تری نسبت به بافت‌های داخلی می‌دهد.

3. لاپاراسکوپی: دقیق‌ترین روش تشخیص

لاپاراسکوپی یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که با استفاده از دوربین کوچکی از طریق برش‌های کوچک در ناحیه شکم انجام می‌شود. پزشک با مشاهده مستقیم داخل لگن، می‌تواند وجود بافت آندومتریوز را تأیید یا رد کند. در صورت لزوم، همزمان با تشخیص، بافت‌های آسیب‌دیده نیز برداشته می‌شوند.

 

 

آیا اندومتریوز باعث مرگ می‌شود؟ واقعیت‌ها و نگرانی‌ها

اندومتریوز به خودی خود نمی‌تواند منجر به مرگ شود، اما در صورتی که درمان نشود و شدت علائم افزایش یابد، ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند ناباروری و مشکلات روده و مثانه منجر شود.

 

دانش بیشتر علائم فیبروم رحم و بهترین روش های درمان

نکات مهم در مورد پیشگیری از آندومتریوز و کاهش علائم آن

گرچه هیچ روش قطعی برای پیشگیری از آندومتریوز وجود ندارد، اما برخی اقدام‌ها می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند یا به کاهش علائم کمک کنند:

1. رعایت سبک زندگی سالم

تغذیه سالم و ورزش منظم می‌تواند به کاهش التهاب و تعادل هورمونی در بدن کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند مفید باشد.

2. مدیریت استرس

استرس می‌تواند علائم آندومتریوز را تشدید کند، بنابراین استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، یا ورزش می‌تواند مفید باشد.

3. مراجعه به پزشک به‌طور منظم

چکاپ‌های منظم و معاینات دوره‌ای می‌توانند در تشخیص زودهنگام آندومتریوز و جلوگیری از پیشرفت آن مفید باشند. در صورتی که علائم جدیدی را تجربه کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

4. داروهای هورمونی

برای مدیریت علائم آندومتریوز، استفاده از داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری یا درمان‌های هورمونی دیگر می‌تواند مفید باشد. این داروها به کنترل رشد بافت آندومتریوز کمک می‌کنند.

این اقدامات ممکن است در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا به آندومتریوز مؤثر باشند، هرچند که درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد.

چه زمانی باید برای آندومتریوز به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم آندومتریوز را دارید و این علائم با داروهای مسکن معمولی قابل کنترل نیستند، یا اگر مشکلات باروری دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 

 

برای درمان آندومتریوز به چه پزشکی مراجعه کنیم؟ راهنمای انتخاب پزشک متخصص

بهترین پزشک برای درمان آندومتریوز، دکتر متخصص زنان و زایمان است که تخصص در تشخیص و درمان بیماری‌های مربوط به دستگاه تناسلی زنان دارد. در صورت لزوم، ممکن است پزشک شما را به متخصص دیگری برای درمان‌های جراحی یا مشاوره تخصصی ارجاع دهد.

سوالات متداول

? آیا اندومتریوز تنها در دوران قاعدگی ایجاد می‌شود؟

نه، علائم آندومتریوز معمولاً در دوران قاعدگی شدت می‌یابد، اما ممکن است در سایر زمان‌ها نیز دردهایی تجربه شود.

? آیا اندومتریوز می‌تواند باعث ناباروری شود؟

بله، ممکن است مشکلات باروری ایجاد کند.

? آیا درمان اندومتریوز می‌تواند آن را از بین ببرد؟

درمان قطعی وجود ندارد، اما علائم قابل کنترل هستند.

? آیا داروهای هورمونی برای درمان اندومتریوز موثرند؟

بله، داروهای هورمونی می‌توانند رشد بافت را کاهش دهند.

? آیا زنان باردار از خطر ابتلا به اندومتریوز محافظت می‌شوند؟

بارداری ممکن است علائم را کاهش دهد، اما احتمال بازگشت پس از زایمان وجود دارد.

? آیا انجام جراحی برای درمان اندومتریوز ضروری است؟

جراحی تنها در موارد شدید توصیه می‌شود.

? آیا اندومتریوز به سرطان تبدیل می‌شود؟

نه، اما ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.

 

نتیجه‌گیری

اندومتریوز یک بیماری شایع است که می‌تواند درد و مشکلات باروری به همراه داشته باشد. اگرچه درمان قطعی وجود ندارد، اما داروها، جراحی و درمان‌های گیاهی می‌توانند علائم را کاهش دهند و کیفیت زندگی را بهبود بخشند. تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. زنان مبتلا به آندومتریوز با درمان و حمایت‌های مناسب می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند.

--------------

منابع : webmd | mayoclinic | healthline