قرص اورژانسی یکی از روش‌های موثر برای جلوگیری از بارداری ناخواسته پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده است. این روش، که به‌عنوان قرص ضد بارداری اورژانسی نیز شناخته می‌شود، به‌ویژه در شرایط خاص مانند پارگی کاندوم یا فراموشی مصرف قرص‌های روزانه بسیار کاربرد دارد. در این مقاله، به بررسی کامل نحوه مصرف، عوارض جانبی، تأثیرگذاری و برندهای موجود در ایران می‌پردازیم.

 

 

قرص اورژانسی چیست و چگونه می‌تواند از بارداری ناخواسته جلوگیری کند؟

قرص اورژانسی ضد بارداری یک روش جلوگیری از بارداری است که باید ظرف 72 تا 120 ساعت پس از رابطه جنسی بدون حفاظت مصرف شود. این قرص‌ها با جلوگیری از تخمک‌گذاری یا لقاح تخمک و اسپرم، احتمال بارداری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

این داروها در شرایط اضطراری طراحی شده‌اند و برای بهترین نتیجه باید در سریع‌ترین زمان ممکن مصرف شوند. معمولاً ممکن است عوارض جانبی مانند تهوع، سردرد و تغییرات قاعدگی را به همراه داشته باشند که معمولاً موقتی هستند.

مهم است که بدانید این قرص‌ها نمی‌توانند به عنوان یک روش دائمی پیشگیری از بارداری استفاده شوند و تنها به عنوان یک گزینه فوری در نظر گرفته می‌شوند. 

عملکرد قرص اورژانسی چگونه است؟

عملکرد قرص اورژانسی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که بسته به نوع دارو متفاوت است:

تأخیر در تخمک‌گذاری

یکی از روش‌های اصلی عملکرد قرص‌های اورژانسی، جلوگیری از تخمک‌گذاری است. این داروها می‌توانند با تغییر سطح هورمون‌ها مانع از آزاد شدن تخمک از تخمدان شوند. این امر به کاهش احتمال بارداری کمک می‌کند، زیرا اگر تخمکی در دسترس نباشد، لقاح میسر نخواهد بود.

جلوگیری از لقاح

قرص‌های اورژانسی همچنین می‌توانند با تغییراتی در محیط رحم و لوله‌های فالوپ، به جلوگیری از لقاح تخمک و اسپرم کمک کنند. با ایجاد شرایط نامساعد برای انتقال اسپرم یا تخمک، این داروها احتمال بارداری را کاهش می‌دهند.

تغییر در محیط رحم

برخی از قرص‌های اورژانسی می‌توانند موجب تغییر در مخاط رحم شوند، به‌ طوری که مانع از لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم شوند. اگر لقاح اتفاق بیفتد، مزیت این تغییرات جلوگیری از چسبیدن تخمک به دیواره رحم است، که در نهایت احتمال بارداری را پایین می‌آورد.

 

دانش بیشتر بهترین روش های جلوگیری از بارداری

روش مصرف قرص اورژانسی برای جلوگیری از بارداری و نکات مهم

قرص‌های اورژانسی ضد بارداری انواع مختلفی دارن که توی این بخش می‌خوایم روش مصرف رایج‌ترین‌ها رو بررسی کنیم.

1. لوونورژسترول

قرص لوونورژسترول یا تنسی یکی از پرمصرف‌ترین قرص‌های اورژانسیه که برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی بدون حفاظت استفاده میشه. این قرص تایید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکاست (FDA).

قرص لوونورژسترول یه نوع قرص هورمونی‌ است که حاوی پروژستینه و دو تا کار اصلی انجام میده: اول، جلوی آزاد شدن تخمک رو می‌گیره و دوم، مانع میشه که تخمک بارور‌شده وارد رحم بشه. یکی از مزایای این قرص اینه که نسبت به خیلی از داروهای دیگه عوارض کمتری داره.

نکته مهم: این قرص می‌تونه احتمال بارداری رو بین ۷۵ تا ۹۸ درصد کاهش بده، ولی اگه وزن زیادی دارید، ممکنه تأثیرش کم بشه.

انواع مختلف این قرص توی داروخانه‌ها پیدا میشه، مثل قرص تک‌دوز (قرص تنسی 1/5) یا قرص دوتایی (قرص تنسی 0/75). اگه از قرص دوتایی استفاده می‌کنید، باید 12 ساعت بعد از دوز اول، دوز دوم رو بخورید. این قرص‌ها باید تا 72ساعت بعد از رابطه مصرف بشن.

اگر حالت تهوع دارید، بهتره نیم ساعت قبل از مصرف قرص از قرص ضد تهوع استفاده کنید و اون رو با غذا مصرف کنید. اگه بعد از مصرف قرص خونریزی غیرعادی یا درد شدیدی حس کردید، حتماً به متخصص زنان مراجعه کنید.

2. یولی‌پریستال

قرص یولی‌پریستال (Ulipristal) که به اسم‌های الا و الاوان هم شناخته میشه، نوع دیگه‌ای از قرص‌های اورژانسیه که با نسخه پزشک می‌تونید تهیه کنید. این قرص هم هورمونی‌ است و از تشکیل جنین توی بدن جلوگیری می‌کنه.

روش مصرف: باید این قرص رو به صورت تک‌دوز و تا 120 ساعت بعد از رابطه جنسی مصرف کنید.

3. قرص‌های ال‌دی و اچ‌دی

قرص‌های ال‌دی (LD) و اچ‌دی (HD) هم قرص‌های اورژانسی دیگه‌ای هستن که اثر ضعیف‌تری دارن، به همین دلیل باید حداقل دو عدد در هر نوبت مصرف بشن. معمولاً توصیه میشه که 4عدد قرص LD رو بلافاصله بعد از رابطه جنسی مصرف کنید و 4 عدد دیگه رو هم 12 ساعت بعد بخورید. برای قرص‌های HD هم باید بلافاصله 2 عدد و 12 ساعت بعد 2 عدد دیگه مصرف بشه.

 

 

عوارض قرص های اورژانسی

قرص اورژانسی معمولاً بی‌خطر است، اما ممکن است برخی عوارض جانبی داشته باشد:

1. حالت تهوع و استفراغ: شایع‌ترین عارضه، که در صورت استفراغ ظرف 2 ساعت پس از مصرف، باید دوز مجدد مصرف شود.

2. پریود نامنظم: ممکن است زودتر یا دیرتر از زمان معمول پریود شوید.

3. سرگیجه یا سردرد: در برخی افراد مشاهده می‌شود.

4. درد شکم یا حساسیت سینه: عوارضی گذرا و غیرجدی.

نکته: اگر پریود شما بیش از یک هفته تأخیر داشت یا نشانه‌هایی از بارداری مشاهده کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید.

 

 

بهترین قرص ضد بارداری بدون عوارض

انتخاب بهترین قرص ضد بارداری که کمترین عوارض را داشته باشد، به شرایط بدنی فرد بستگی دارد. قرص‌های حاوی پروژسترون خالص (مانند لوونورژسترل) معمولاً برای افرادی که نمی‌توانند استروژن مصرف کنند، توصیه می‌شود.

توجه: مشاوره با پزشک پیش از انتخاب هر نوع قرص ضد بارداری ضروری است.

 

از کجا بفهمیم قرص اورژانسی اثر کرده؟

مختلفی بستگی دارد. در اینجا به برخی نشانه‌ها و نکات که می‌توانند به شما کمک کنند اشاره می‌شود:

1. تغییرات قاعدگی

- قاعدگی به موقع: اگر قاعدگی شما در زمان معین و بدون تأخیر رخ دهد، این می‌تواند نشانه‌ای باشد که قرص اورژانسی اثر کرده است.

- تأخیر در قاعدگی: اگر بیش از یک هفته پس از موعد قاعدگی، قاعدگی شما شروع نشود، ممکن است لازم باشد تست حاملگی انجام دهید. این تأخیر می‌تواند نشانه‌ای از بارداری باشد.

2. علائم بارداری

- وجود علائم اولیه بارداری: علائمی مانند nausea، حساسیت به بوها، خستگی یا تغییرات در سینه‌ها می‌تواند نشانه بارداری باشد. اگر این علائم را مشاهده کردید، بهتر است تست بارداری انجام دهید.

3. تست بارداری

- تست خانگی بارداری: بهتر است پس از دو هفته از مصرف قرص، یک تست بارداری خانگی انجام دهید. این تست‌ها معمولاً دقیق هستند و می‌توانند به شما بگویند که آیا باردار هستید یا نه.

- تست بارداری خون: در صورت شک و نیاز به تأیید دقیق‌تر، می‌توانید به پزشک مراجعه کنید و تست بارداری خون انجام دهید.

 

دانش بیشتر همه چیز درباره قرص ضد بارداری یاسمین

چند روز بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود می‌شویم؟

بعد از مصرف قرص اورژانسی، معمولاً پریود شما تا 1 هفته پس از مصرف به تأخیر می‌افتد. این تأخیر طبیعی است و به دلیل تغییراتی که هورمون‌های موجود در قرص در بدن ایجاد می‌کنند، رخ می‌دهد.

در بیشتر مواقع، پس از مصرف قرص اورژانسی، پریود باید در زمان معمولی خود شروع شود، اما اگر بیش از 3 هفته از مصرف آن گذشته باشد و پریود شما نیامده باشد، بهتر است تست بارداری انجام دهید.

اگر در این مدت دچار هر گونه خونریزی غیرعادی یا درد شدیدی شدید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

 

 

علت پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی چیست؟

- بارداری: در صورتی که قرص تأثیر نداشته باشد، ممکن است بارداری رخ دهد.

- تغییرات هورمونی: مصرف قرص می‌تواند باعث اختلال موقت در چرخه قاعدگی شود.

- استرس یا عوامل دیگر: استرس نیز می‌تواند زمان پریود را به تعویق بیندازد.

 

دانش بیشتر زگیل تناسلی چیست و راه های درمان آن

تداخل داروی قرص اورژانسی

قرص‌های اورژانسی ضد بارداری می‌توانند با برخی داروها تداخل داشته باشند و اثربخشی آن‌ها را کاهش دهند. در اینجا به مهم‌ترین داروهایی که ممکن است با قرص‌های اورژانسی تداخل داشته باشند اشاره می‌کنیم:

- داروهای ضد تشنج: داروهایی مانند کاربامازپین و فنی‌توئین می‌توانند اثر قرص اورژانسی را کاهش دهند.

- آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند ریفامپین ممکن است باعث کاهش اثربخشی قرص‌های اورژانسی شوند.

- داروهای ضد ویروسی HIV: داروهایی مانند ریترونوویر و نلفیناویر بر عملکرد قرص اورژانسی تأثیر می‌گذارند.

- داروهای ضد افسردگی: داروهای SSRI یا SNRI ممکن است جذب قرص اورژانسی را تحت تأثیر قرار دهند.

- داروهای گیاهی: گیاه خار مریم میتواند تاثیر گذار باشد

اگر دارویی مصرف می‌کنید که ممکن است با قرص اورژانسی تداخل داشته باشد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

افرادی که نباید از قرص اورژانسی استفاده کنند

قرص اورژانسی معمولاً برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما در برخی شرایط خاص پزشکی مصرف آن توصیه نمی‌شود. اگر یکی از مشکلات زیر را دارید، بهتر است از مصرف این دارو خودداری کنید:

- آسم شدید

- بیماری‌های قلبی و عروقی

- وجود لخته خون در دست، پا یا ریه

- مشکلات کبدی

- فشار خون بالا

- میگرن و سردردهای شدید

- سابقه سرطان سینه یا رحم

- دیابت کنترل‌نشده

- سابقه سکته مغزی

- بیماری‌های کلیوی

- حساسیت به هر یک از ترکیبات قرص اورژانسی

- بارداری شناخته شده

در هر صورت، توصیه می‌شود قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض جانبی و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

 

دانش بیشتر علائم بارداری در هفته اول را بدانید

قیمت قرص اورژانسی در ایران

قیمت این قرص‌ها بسته به برند و نوع، معمولاً بین 30,000 تا 70,000 تومان متغیر است. در داروخانه‌های آنلاین و حضوری قابل تهیه هستند.

سوالات متداول

? آیا قرص اورژانسی باعث سقط جنین می‌شود؟

خیر، قرص اورژانسی نمی‌تواند بارداری که قبلاً شروع شده باشد را متوقف کند. تنها از بارداری پیشگیری می‌کند.

? آیا قرص اورژانسی باید با نسخه پزشک تهیه شود؟

بستگی به نوع قرص دارد. بعضی از انواع آن بدون نسخه و بعضی دیگر تنها با نسخه پزشک قابل تهیه هستند.

? آیا قرص اورژانسی برای همه مناسب است؟

نه، افرادی که به برخی از مواد موجود در قرص حساسیت دارند یا در حال مصرف داروهایی خاص هستند، باید از پزشک خود مشورت بگیرند.

? اگر پس از مصرف قرص اورژانسی استفراغ کنم، چه باید بکنم؟

اگر ظرف 3 ساعت از مصرف قرص استفراغ کنید، باید دوباره قرص را مصرف کنید و بهتر است با پزشک مشورت کنید

? آیا مصرف مکرر قرص اورژانسی خطرناک است؟

قرص اورژانسی نباید به‌طور منظم و به‌عنوان روش اصلی پیشگیری از بارداری استفاده شود، زیرا تأثیر کمتری دارد و ممکن است عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند.

نتیجه‌گیری

قرص اورژانسی یک راه حل فوری و مؤثر برای جلوگیری از بارداری ناخواسته است، اما نباید جایگزین روش‌های پیشگیری منظم شود. با رعایت نحوه مصرف و آگاهی از عوارض جانبی، می‌توانید از این روش به بهترین شکل استفاده کنید.

--------------

منابع : mayoclinic | webmd | who